ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ದುಡ್ಡೆಷ್ಟು ಉಳಿಯುವುದು?

 

ಪ್ರೊ.ಆರ್.ಎಂ.ಚಿಂತಾಮಣಿ

   ಕೇಂದ್ರ ಅರ್ಥ ಸಚಿವರು ಫೆ.01ರಂದು ಮಂಡಿಸಿದ 2023-24ನೇ ವರ್ಷದ ಮುಂಗಡ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚವನ್ನು 10,00,961 ಕೋಟಿ ರೂ. ಎಂದು ನಿಗದಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಈವರೆಗಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತವಾಗಿದೆ. ಹಾಲಿ ವರ್ಷದ (2022-23) ಪರಿಷ್ಕ ತ ಅಂದಾಜಿಗಿಂತ 2,27,687 ಕೋಟಿ ರೂ. ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದು, 2021-22ರ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ (ACTUALS) ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚಗಳಿಗಿಂತ 4,08,087 ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಳಷ್ಟು ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇದನ್ನು ‘ಹೂಡಿಕೆ ಬಜೆಟ್’ ಎಂದೇ ಬಿಂಬಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಆಸಕ್ತ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳ ಕನಸು ಕಾಣಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಇದಲ್ಲದೆ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದಕ ಆಸ್ತಿಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ 3,69,988 ಕೋಟಿ ರೂ. ಅನುದಾನ ಒದಗಿಸುವ ಘೋಷಣೆಯೂ ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿದೆ. ಇಷ್ಟೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಬಂಡವಾಳದೊಂದಿಗೆ ‘ಇನ್‌ಫ್ರಾಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ಪೈಪ್‌ಲೈನ್’ನಲ್ಲಿನ ಯೋಜನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಇತರ ಎಲ್ಲ ರಂಗಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳು ಹೆಚ್ಚುವುದಲ್ಲದೆ, ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಗತಿ ಇನ್ನೂ ತೀವ್ರಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಇದೆಲ್ಲವೂ ಅಂದುಕೊಂಡಂತೆ ನಡೆಯುವುದು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ಹಂತಗಳಲ್ಲೂ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಸಮಯಬದ್ಧ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ ಇಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ವಿಳಂಬ ಅನುಷ್ಠಾನದಿಂದ ವೆಚ್ಚಗಳ ಹೆಚ್ಚಳ

ಕಳೆದ ವಾರ ಕೇಂದ್ರ ಅಂಕಿಸಂಖ್ಯಾ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಅನುಷ್ಠಾನ ಮಂತ್ರಾಲಯವು (Ministry of statistics and propramme implemenation) ನಿಧಾನ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಯೋಜನೆಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 150 ಕೋಟಿ ರೂ. ಮೌಲ್ಯದ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮೌಲ್ಯದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸ್ವತಃ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವೇ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಧಿಕೃತ ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಫೆಬ್ರವರಿ ಕೊನೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ 20.380 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ. ಮೂಲ ಅಂದಾಜು ವೆಚ್ಚಗಳ 1423 ಯೋಜನೆಗಳು ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಿವೆ. ಇವುಗಳ ಇಂದಿನ ಪರಿಷ್ಕೃತ ಅಂದಾಜು ವೆಚ್ಚ ಒಟ್ಟು 24..85 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ. ಅಂದರೆ ಮೂಲ ಅಂದಾಜುಗಳಿಂತ ಈಗಲೇ 4.47 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಳಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಶೇ.20ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಏರಿಕೆ. ಜನವರಿ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ 2022-23 ರಲ್ಲಿಯೇ 1.68 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ. ಮೌಲ್ಯದ 199 ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಇವುಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಿರುವ ಯೋಜನೆಗಳಿಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರವು ಫೆಬ್ರವರಿವರೆಗೆ 13.63 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ. ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಇಂದಿನ ಪರಿಷ್ಕ ತ ಅಂದಾಜಿನಂತೆ ಇನ್ನೂ 11.22 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ. ಖರ್ಚು ಮಾಡಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಇಂದಿನ ಬೆಲೆಗಳಿದ್ದಾಗಲೇ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡರೆ ಮಾತ್ರ ಈ ಸ್ಥಿತಿ. ವಿಳಂಬವಾಗುವುದಾದರೆ ಖರ್ಚುಗಳು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚು ತಡವಾದಷ್ಟು ವೆಚ್ಚಗಳು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು. 2023-24ರ ಬಜೆಟ್ ಅಂದಾಜಿನಲ್ಲಿ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ಮತ್ತು ಮುಂದುವರಿಯುವ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ವಾರ್ಷಿಕ ವೆಚ್ಚಗಳಿಗಾಗಿ ಹಣ ಒದಗಿಸಿದ ನಂತರ ಉಳಿದುದರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ತಡವಾಗುವುದೆಂದರೇನು?

ಯಾವುದೇ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವಾಗ ಅವಶ್ಯವಿರುವ ಹಣಕಾಸು, ಭೌತಿಕ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಲಭ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಕೂಲಂಕಷವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಿ ಒಟ್ಟು ವೆಚ್ಚ ಮತ್ತು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡು ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಲಭ್ಯವಾಗುವ ಸಮಯವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗುವುದು. ಈ ಸಮಯವನ್ನೇ ‘ಸೆಡ್ಯೂಲ್ಡ್ ಟೈಮ್’ ಎನ್ನಲಾಗುವುದು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡರೆ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಏರುಪೇರಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ವಿಳಂಬವಾದರೆ ಹಣದುಬ್ಬರದ ಪರಿಣಾಮ ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಲಭ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಗಳುಂಟಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಬಹುದು. ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಈ ಆಸ್ತಿ ಅಥವಾ ಸೇವೆ ಲಭ್ಯವಾಗದೆ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

ಈಗ ವಿಳಂಬವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಯೋಜನೆಗಳ ಕಡೆಗೆ ಗಮನ ಹರಿಸೋಣ. ಈ ವರ್ಷದ ಒಟ್ಟು ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಿರುವ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ೮೨೩ ಸೆಡ್ಯೂಲ್ಡ್ ಟೈಮ್ ಮೀರಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳದೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ.60ರಷ್ಟು ಎರಡು ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯದಿಂದ ನಿಧಾನ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಇಂಥ 46 ಯೋಜನೆಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿವೆ ಮತ್ತು ವಿಳಂಬದ ಪಟ್ಟಿಗೆ 12 ಸೇರಿಕೊಂಡಿವೆ. ವಿಳಂಬದ ಸಮಯ ಹೆಚ್ಚಾದಷ್ಟು ವೆಚ್ಚಗಳು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲೆ ಭಾರ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಆಯಾ ವರ್ಷ ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ದೊರೆಯಬೇಕಾಗಿರುವ ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ ಕಡಿತಗೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.

2021-22ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೇಂದ್ರ ಯೋಜನೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 1565 ಇದ್ದು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಳಂಬವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಹಳೆಯ ಯೋಜನೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 657 ಮಾತ್ರ ಇತ್ತು. ಆದರೆ ಎರಡು ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅವಧಿ ತಡವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿದ ಯೋಜನೆಗಳೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳಿಂದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಅವಧಿಯವರೆಗೆ ತಡವಾಗಿರುವ ಯೋಜನೆಗಳೂ ಇದ್ದವು. ಹೀಗಾಗಿ ಸರಾಸರಿ 42.6 ತಿಂಗಳು ವಿಳಂಬವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಯೋಜನೆಗಳು ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಿದ್ದವು. ಈ ವರ್ಷ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ ವಿಳಂಬದ ಅವಧಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದು, ೩೮.೬೩ ತಿಂಗಳೆಂದು ಸರ್ಕಾರ ಹೇಳಿದೆ. ಇದು ಮತ್ತು ವಿಳಂಬವಾಗುವ ಯೋಜನೆಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾದಷ್ಟು ಸರ್ಕಾರಗಳ ಹಣಕಾಸು ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಕವಾಗುವುದಲ್ಲದೆ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಗತಿ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಚುರುಕುಗೊಳ್ಳಲು ಪೂರಕವಾಗುತ್ತದೆ.

ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್‌ಗಳ ಸ್ಥಿತಿ ಇದಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗೇನು ಇಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಯೋಜನೆಗಳು ದಶಕಗಟ್ಟಲೆ ನಿಧಾನ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿವೆ. ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ವರ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಸಮಯ ತೆಗೆದುಕೊಂಡದ್ದುಂಟು. ಹೈವೆಯಂತಹ ಮೂಲ ಸೌಲಭ್ಯ ಕಾಮಗಾರಿಗಳು ಭೂಮಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಸ್ಯೆಯಲ್ಲದೆ ಹಲವು ಇತರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಎದುರಾಗಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಆರಂಭ ಮಾಡಿದ ಭಾಗ ಹಾಳಾಗಿ ರಿಪೇರಿಗೆ ಬಂದಿರುತ್ತದೆ. ಅಂದಾಜು ವೆಚ್ಚ ಮೂಲ ಅಂದಾಜಿನ ಮೂರ‍್ನಾಲ್ಕು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಇತರ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗವಾಗಬೇಕಾದ ಹಣವನ್ನೂ ನುಂಗಿಹಾಕಿರುತ್ತದೆ.

ಮಾಧ್ಯಮ ವರದಿಗಳನ್ನಾಧರಿಸಿ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ: ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗೊರಟಾ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ 2014ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಬಿಜೆಪಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅಮಿತ್ ಶಾ ‘ಹುತಾತ್ಮರ ಸ್ಮಾರಕ’ಕ್ಕಾಗಿ ಭೂಮಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿದ್ದರಂತೆ. ಒಂದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳಬೇಕಿದ್ದ ಸ್ಮಾರಕ ನಿರ್ಮಾಣ ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಈಗ ತಯಾರಾಗಿ ಅವರೇ ಈಗ ಗೃಹ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಉದ್ಘಾಟನೆ ಮಾಡಿದರಂತೆ. ಇಷ್ಟು ತಡವಾದರೆ ಏನು ಹೇಳಬೇಕು?

ಸಮಯಬದ್ಧವಾಗಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳಬೇಕು

ನಮ್ಮ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಯಂತ್ರ ಇಬ್ಬರೂ ಯೋಜನೆಗಳ ತಯಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಅನುಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಜವಾಬ್ದಾರರು. ಮೊದಲೇ ಎಲ್ಲ ಆಯಾಮಗಳನ್ನೂ ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ರೂಪರೇಷೆಗಳನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಬೇಕು. ಬರಬಹುದಾದ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿ ಅವುಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಆರಂಭವಾದ ಮೇಲೆ ಅದು ಸಮಯಬದ್ಧವಾಗಿ ಕಾಮಗಾರಿ ಮುಗಿದು ಆಸ್ತಿಯಾಗಲಿ, ಸೇವೆಯಾಗಲಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗವಾಗುವಂತಾಗಬೇಕು. ಆಗ ಹೂಡಿದ ಬಂಡವಾಳ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಶ್ರಮ ಸಾರ್ಥಕವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ ೨೦೨೩–೨೪ರ ಮುಂಗಡಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿರುವ 10 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ.ಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಣದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಸಿಕ್ಕಿತು ಎಂಬುದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ.