ಪರಂಪರೆಯ ಪ್ರತಿರೂಪ ಕಟ್ಟಡಗಳೆಲ್ಲಾ ವಿರೂಪ

ಸಿ.ಎ.ಶಶಿಧರ 

ದುರಸ್ತಿಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿರುವ ನಗರ ಕೇಂದ್ರ ಗ್ರಂಥಾಲಯ: 

೧೯೧೫ರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರ ಆಡಳಿತ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ನಗರ ಕೇಂದ್ರ ಗ್ರಂಥಾಲಯವು ಅಂದಿನಿಂದ ಶತಮಾನಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, ಅಧ್ಯಾಪಕರು, ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಜನಾಸಕ್ತರಿಗೆ ಅಮೂಲ್ಯ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಇದು ಸರ್ಕಾರಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗ್ರಂಥಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಅನೇಕ ಅಪರೂಪದ ಮತ್ತು ಅಮೂಲ್ಯ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಗ್ರಂಥಾಲಯವು ೧೮ ಶಾಖೆಗಳು, ೧೦ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು, ೫ ಓದುಗರ ಅಂಗಣಗಳು, ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ವಿಭಾಗ ಮತ್ತು ಒಂದು ಚಲಿಸುವ ಗ್ರಂಥಾಲಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ದೊಡ್ಡ ಜನ ಜಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಈ ಗ್ರಂಥಾಲಯವು ೧,೨೦,೦೦೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು ೫೦,೦೦೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಇತರ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪರೀಕ್ಷಾ ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು, ಹಲವಾರು ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲುಸ್ತು ಮತ್ತು ಹಾಸ್ಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಟ್ಟಡ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಗೆ ತಲುಪಿದೆ. ಗೋಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಿರುಕುಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಮೇಲ್ಚಾವಣಿಯಲ್ಲಿ ನೀರು ಸೋರಿಕೆಯಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಉಂಟಾಗಿವೆ. ಇವು ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಅಪರೂಪದ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು ಪಾರಂಪರಿಕ ದಾಖಲೆಗಳಿಗೆ ಹಾನಿ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ. ಇಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯವು ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯ ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಬಂಧಿತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಕ್ಷಣ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡು, ಈ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ದುರಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಮುಂದಾಗಬೇಕು.

ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯದಿಂದ ಶಿಥಿಲವಾಗಿರುವ ವಸಂತ ಮಹಲ್: 

ಮೈಸೂರಿನ ವಸಂತ ಮಹಲ್, ೧೮೪೨ರಲ್ಲಿ ಒಡೆಯರ್ ವಂಶದ ಆಡಳಿತಗಾರರಿಂದ ತಾಸ್ಕನ್ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅರಮನೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮನರಂಜನೆಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಕುದುರೆ ಲಾಳಾಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಮಹಲ್, ನಂತರ ಮೈಸೂರಿನ ರಾಜಕುಮಾರರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಶಾಲೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಜಿಲ್ಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಆಶ್ರಯವಾಗಿದೆ. ಅರಮನೆಯ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಗಂಡಭೇರುಂಡದ ಆಕೃತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಲೋಹದ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಪೋರ್ಟಿಕೋ (ಮುಂಭಾಗದ ವರಾಂಡಾ) ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಇತರ ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ.

೩೬ ಎಕರೆ ಹಸಿರಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಮಹಲ್, ತನ್ನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶೈಲಿಯ ನಿರ್ಮಾಣದಿಂದ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮಹಡಿಗಳು ಹಾಗೂ ನೆಲಮಹಡಿ ಒಂದೇ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿವೆ. ದೊಡ್ಡ ಸಭಾಂಗಣ ರಾಜಮನೆತನದ ಅನ್ನಭೋಜನ ಮತ್ತು ವಾಸಸ್ಥಳ ಆಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಇದೇ ವಿನ್ಯಾಸ ಎರಡನೇ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಮಹಡಿಗಳಲ್ಲೂ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ. ಇತರ ಅರಮನೆಗಳಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಿಂದ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ಕಬ್ಬಿಣದ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಿವೆ. ಇದರಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅರಮನೆಯನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಆಧುನಿಕತೆಯ ಸುಗಮ ವಿನ್ಯಾಸ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಮಹಲ್ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಗೆ ತಲುಪಿದೆ. ಕಟ್ಟಡದ ಮುಂಭಾಗದ ಭಾಗವು ಮೃದುವಾದ ಕಬ್ಬಿಣದಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿದ್ದು, ಮಳೆಯ ನೀರು ಮೇಲ್ಚಾವಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿ, ಕೋಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿ, ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೀರು ಸೋರಿಕೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಕಟ್ಟಡದ ಮೂಲಭೂತ ಸ್ಥಿರತೆ ಅಪಾಯದಲ್ಲಿದೆ. ವಸಂತ ಮಹಲ್ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಜಿಲ್ಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅದ್ಭುತ ಮಾದರಿಯಾದ ಈ ಅರಮನೆ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತದ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಬಲಿಯಾಗುತ್ತಿರುವುದು ದುಃಖದ ಸಂಗತಿ

ಮಹಾರಾಜ ಪಿಯು ಕಾಲೇಜು: 

ನಗರದ ಮಹಾರಾಜ ಪಿಯು ಕಾಲೇಜಿನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಟ್ಟಡದ ಶಿಲಾಸ್ತಂಭವನ್ನು ಹತ್ತನೇ ಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರು ೧೮೮೯ರಲ್ಲಿ ನೆರವೇರಿಸಿದ್ದು, ೯.೪೧ ಲಕ್ಷ ರೂ. ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಸಾವಿರಾರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಓದುತ್ತಿರುವ ಈ ಕಟ್ಟಡವು ಇಂದು ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆ ತಲುಪಿದ್ದು, ಶಿಕ್ಷಕರು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಹಾಗೂ ಪೋಷಕರು ಭಯಭೀತರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಬಲಿಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಕಂಡಿರುವ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜು:  

ಕಳೆದ ವರ್ಷವಷ್ಟೇ ಶತಮಾನೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಿಕೊಂಡ ಮೈಸೂರಿನ ಸರ್ಕಾರಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜು ಮೈಸೂರಿನ ಗಮನಾರ್ಹ ಪಾರಂಪರಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲೊಂದು. ೧೯೨೪ರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಕಾಲೇಜು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಪ್ರಥಮ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಏಳನೆಯದು. ೧೯೩೦ರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ವಡಿ ಅವರ ಮನವಿ ಮೇರೆಗೆ ಈ ಕಾಲೇಜನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು. ಮುಖ್ಯ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಮೈಸೂರಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರಾದ ಬೋರಯ್ಯ ಬಸವಯ್ಯ ಸನ್ಸ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ೧೯೪೦ರಲ್ಲಿ ಈ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಕಟ್ಟಡವು ‘q’ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದು, ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ೨ ಗುಮ್ಚಗಳಿವೆ. ಇದರ ಕಮಾನುಗಳು ‘ಇ-ಸ್ಟೋನ್’ ಎಂಬ ವಿಶೇಷ ಕಮಾನುಗಳಾಗಿವೆ. ಆದರೆ ಇಂದು ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯದಿಂದ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಗೆ ತಲುಪುತ್ತಿದೆ. ಕಟ್ಟಡದ ಮುಂಭಾಗಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸುಣ್ಣ ಬಣ್ಣ ಬಳೆದು ಸುಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಕಾಣುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಕಟ್ಟಡದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಹಳೆಯ ಕೊಠಡಿಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣ ಶಿಥಿಲವಾಗಿದ್ದು ಅವುಗಳಿಗೆ ಬೀಗ ಹಾಕಲಾಗಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಈ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಒಡೆದು ಲಿ- ಸೌಕರ್ಯ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಮುಂದಾದಾಗ ಪಾರಂಪರಿಕ ತಜ್ಞರಾದ ಪ್ರೊ. ರಂಗರಾಜು ಹಾಗೂ ಇತರರು ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯಾಗುವುದೆಂದು ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ ಕಾರಣ ಆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು.